Міхайлаў дзень: традыцыі продкаў

У праваслаўнай традыцыі свята Архангела Міхала і ўсіх нябесных сіл бязцялесных адзначаецца 21 лістапада (8 лістапада па старым стылі). Гэта адзін з вялікіх царкоўных дзён, прысвечаны ўсім анёлам і арханёлам, а асабліва Міхалу — правадыру нябеснага воінства. Паводле паданняў, ён узначаліў анёлаў у барацьбе супраць Люцыфера і стаў сімвалам перамогі святла над цемрай.
У народнай культуры гэтае свята лічыцца мяжой паміж восенню і зімой. Людзі верылі, што ад Міхайлава дня пачынаюцца сапраўдныя халадзіны, таму стараліся сустрэць яго з чысцінёй у хаце і багатым сталом.
«Перед святам Міхайлавым у нашай вёсцы заўсёды панавала асаблівая атмасфера, — расказвае Юрый Бабак з Загор`я. — Напярэдадні гэтага дня кожная хата ператваралася ў сапраўдную майстэрню чысціні і ўтульнасці. Жанчыны старанна прыбіралі дом, падмяталі двор. І абавязкова — бялілі печ, каб яна свяцілася свежасцю, нібы сімвал абноўленага жыцця».

Хатнія гаспадыні пяклі духмяныя пірагі і піражкі, варылі з ільнянога семянi кісель з мёдам. У народзе казалі: святы Архангел Міхайла на белым кані прыносіць вестку пра зіму. Таму ільняны кісяль быў не проста пачастункам, а своеасаблівым абярэгам, праверкай сілы і гатоўнасці зерня.
Мужчыны ж у гэты дзень стараліся не брацца за хатнюю працу. Лічылася: калі парушыць звычай, то ад Міхайла да Юр’я можа быць голадны год — ураджай паб’юць маразы ці зальюць дажджы.

На святочным стале абавязкова стаяў збан з ільняным кісялём і мёдам, піражкі з капустай, пірог з брусніцай. У гаршку — пярловая каша, а ў талерцы — курага. Такім чынам людзі імкнуліся задобрыць у Міхайлаў дзень дамавіка, але найперш — самога Архангела Міхайла, каб ён абараняў дом і сям’ю ад бяды.
«Гэтыя традыцыі, што перадаваліся з пакалення ў пакаленне, і сёння жывуць у нашай памяці. Яны вучаць нас павазе да працы, да прыроды і да святога, які стаіць на варце чалавечага жыцця», — упэўнены Юрый.
